“Ένα ρομπότ συντροφιάς είναι ένα ρομπότ που δημιουργήθηκε για τους σκοπούς της δημιουργίας πραγματικής ή φαινομενικής συντροφικότητας για τους ανθρώπους. Αυτοί για τους οποίους φτιάχνονται κυρίως τα ρομπότ συντροφιάς είναι οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά.”
σύμφωνα με τον ορισμό στην Βικιπαίδεια
Η ρομποτική κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην καθημερινότητά μας τα τελευταία χρόνια. Παρόλο που το ζήτημα περί της ύπαρξης συναισθημάτων στα ρομπότ παραμένει χωρίς ξεκάθαρη απάντηση, αυτό δεν έχει εμποδίσει την ανάπτυξη ρομπότ φίλων, ή ρομπότ συντροφιάς. Μάλιστα, κάθε ηλικιακή ομάδα έχει το ‘ρομποτικό φίλο’ που της αντιστοιχεί. Από ρομποτάκια παιχνίδια για τα παιδιά μικρής ηλικίας, σε AI προσωπικούς βοηθούς για τους μεγαλύτερους και πλέον αναπτύσσονται ανδροειδή που θα βοηθούν τους ηλικιωμένους σε καθημερινές δουλειές που δεν μπορούν να κάνουν.
Η ρομποτική τεχνολογία στα παιδικά παιχνίδια έμπαινε δειλά δειλά με τα τηλεκατευθυνόμενα αυτοκινητάκια. Αργότερα, ξεκίνησαν να κυκλοφορούν παιχνίδια που ανταποκρίνονταν σε απλές φωνητικές εντολές. Πλέον, υπάρχουν ρομπότ όπως η Moxie και ο Miko που μπορούν να συνομιλήσουν με το παιδί, να παίξουν μερικά παιχνίδια ή να διαβάσουν μαζί του. Μάλιστα, παρακολουθούν τα παιδιά με την ενσωματωμένη κάμερα και η Moxie μπορεί να κουνάει τα χέρια της καταδεικνύοντας ενθουσιασμό. Επίσης αναγνωρίζουν το πρόσωπο ενός παιδιού από την κάμερα και τις ιδιαίτερες μαθησιακές του ανάγκες, μέσα από την αλληλεπίδραση μαζί του. Η ενσωμάτωση περισσότερων αισθητήρων όπως κάμερα, μικροφώνου και ηχείων καθώς και η ανάλυση του προσληφθέντος ήχου ώστε να αναγνωρίσει τις εντολές και να απαντήσει, κάνουν την εμπειρία περισσότερο διαδραστική για τα παιδιά, ώστε να νιώθουν σαν να έχουν έναν πραγματικό φίλο ρομπότ. Σε άλλα ρομπότ όπως ο Ruko, περισσότερη έμφαση δίνεται στο να προσομοιάζει με άνθρωπο, τόσο στην όψη όσο και στην κίνηση και την έκφραση συναισθημάτων μέσω led στην οθόνη που έχει για πρόσωπο.
Ο Brian Scasselati, επιστήμονας υπολογιστών και ειδικός στη ρομποτική από το Πανεπιστήμιο Yale, χρησιμοποιεί ρομπότ στην ενασχόλησή του με παιδιά με αυτισμό. Για 30 λεπτά κάθε μέρα, ένα ρομπότ καθόταν με ένα παιδί και έναν φροντιστή, συνομιλώντας, διατηρώντας οπτική επαφή και παίζοντας έξι διαδραστικά παιχνίδια. Μέχρι το τέλος του μήνα, όλα τα παιδιά είχαν βελτιώσει την ικανότητά τους τόσο να διατηρούν οπτική επαφή όσο και να αναπτύξουν και άλλες κοινωνικές δεξιότητες. Τα ρομπότ στο πείραμα του Scasselati προσαρμόστηκαν σε κάθε παιδί, ένα κοινό χαρακτηριστικό των ρομπότ συντρόφων. Η παιχνιδοβιομηχανία έχει αναβαθμίσει το επίπεδο των ρομποτικών φίλων που διαθέτει για τα παιδιά, ανεβάζοντας παράλληλα και τη δυσκολία για τους ανταγωνιστές της καθώς και το νοητικό επίπεδο των παιδιών που από μικρά μυούνται στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έχουν αυτά τα παιχνίδια.
Για τους μεγαλύτερους, η πιο γνωστή AI φίλη είναι η Siri, η Alexa και η Google Assistant με την οποία μπορούμε να κάνουμε κουβέντα ρωτώντας πράγματα και αυτή κάνοντας μια αναζήτηση στο διαδίκτυο μας δίνει μια γρήγορη απάντηση. Οι λειτουργίες που υποστηρίζουν αυτού του τύπου τα AI αυξάνονται συνέχεια, καθώς αυξάνονται οι εφαρμογές στις οποίες έχουν πρόσβαση και μπορούν να επέμβουν, όπως το ημερολόγιο για να προσθέσουν ραντεβού, να κάνουν κράτηση σε κάποιο εστιατόριο και να κλείσουν αεροπορικά εισιτήρια. Πέρα από τα AI στο κινητό μας όμως, ίδιες λειτουργίες συν πολλά ακόμα μπορεί να εκτελέσει και η Lynx, ένα ρομπότ σε μέγεθος κούκλας. Μέσω της λειτουργίας Avatar στην εφαρμογή Lynx, το ρομπότ μπορεί να βλέπει, να ακούει, να μιλά, να χαιρετάει, να χορεύει και να αγκαλιάζει. Με τους αισθητήρες αφής του, το μηχάνημα ανταποκρίνεται στο ανθρώπινο άγγιγμα και ανιχνεύει κίνηση και φως. Σε συνδυασμό με τη δυνατότητα εγγραφής βίντεο και τη λειτουργία επιτήρησης, είναι μια βιώσιμη επιλογή για την ασφάλεια του σπιτιού. Επιπλέον, οι χρήστες μπορούν να το συγχρονίσουν με την Amazon Alexa, ώστε η Lynx να μπορεί να εκτελέσει εντολές όπως αναπαραγωγή μουσικής, αναζήτηση ωρών προβολής μιας ταινίας, έλεγχο κυκλοφορίας, καιρού ή ειδήσεων. Στην απαιτητική χρονικά καθημερινότητα των ανθρώπων στην παραγωγική τους ηλικία , μια ρομποτική φίλη που μπορεί να συντομεύσει κάποια καθημερινά διαδικαστικά είναι πολύ χρήσιμη.
Στο επόμενο στάδιο, κρίνεται ότι θα χρειαστούν ρομπότ κάποιας μορφής για να καλύψουν το κενό προσφοράς στον τομέα της φροντίδας ηλικιωμένων. Μια σειρά από πρωτοβουλίες σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε εξέλιξη για τη δημιουργία ρομπότ που λειτουργούν ως βοηθοί υγειονομικής περίθαλψης. Στις εγκαταστάσεις φροντίδας ηλικιωμένων, τα ρομπότ θα μπορούσαν να βοηθήσουν το ανθρώπινο προσωπικό, να παραδώσουν γεύματα και φάρμακα ή να προσφέρουν συντροφιά διαβάζοντας ιστορίες, ακόμα και να σηκώνουν και να μεταφέρουν τους ανθρώπους που δεν μπορούν ή χρειάζονται βοήθεια όπως κάνει το ρομπότ ROBEAR, μια γιγάντια, ευγενική αρκούδα με ένα “καρτουνίστικο” κεφάλι. Ήδη εδώ και μια δεκαετία, εμφανίστηκαν επίσης τα θεραπευτικά ρομπότ συντροφιάς, όπως η Paro, μια γούνινη ρομποτική φώκια που σχεδιάστηκε για να παρέχει άνεση στον γηράσκον πληθυσμό της Ιαπωνίας. Δημιουργημένο από τον Takanori Shibata, έναν μηχανικό ρομποτικής, η Paro έχει χρησιμοποιηθεί διεθνώς σε γηροκομεία, νοσοκομεία και άλλους χώρους όπου τα ζώα δεν επιτρέπονται. Η έρευνα υποδηλώνει ότι τα ρομπότ άνεσης, προσφέρουν παρόμοια οφέλη με τα πραγματικά κατοικίδια, όπως η μη επικριτική συντροφικότητα και η ικανότητα να μειώνουν το άγχος και την ταραχή. Υπάρχουν πολλαπλές εφαρμογές που μπορεί να έχουν τα ρομπότ και στην ζωή των ανθρώπων τρίτης ηλικίας, εξυπηρετώντας διαφορετικές ανάγκες.
Όλα αυτά θυμίζουν την ταινία του 2012 «Robot and Frank», όπου ο πρωταγωνιστής, ένας συνταξιούχος ονόματι Frank, υποφέρει από τα πρώτα συμπτώματα άνοιας και ο γιος του, του αγοράζει ένα «ρομπότ για το σπίτι» που μπορεί να μιλήσει, να κάνει οικιακές δουλειές όπως το μαγείρεμα και το καθάρισμα και υπενθυμίζει στον Φράνκ να πάρει τα φάρμακά του. Η ταινία ακολουθεί τον Φρανκ, που αρχικά τρομοκρατείται από την ιδέα να ζήσει με ένα ρομπότ, αλλά σταδιακά αρχίζει να το βλέπει ως λειτουργικά χρήσιμο και συντροφικό. Είναι ένα ρομπότ το οποίο πλησιάζουμε να χτίσουμε στον πραγματικό κόσμο. Μια πραγματικότητα από την οποία δεν είμαστε μακριά και θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε πως θα εξελιχθεί, και το πόσο κοντά μπορούν να φτάσουν τα ρομπότ στο να μιμούνται ανθρώπινα συναισθήματα όπως η φιλία.
Αναστασία Γιαμαλή
Πηγές
https://www.amazon.com/Robot-Companion/s?k=Robot+Companion
https://kinita-nea.gr/moxie-i-mikri-robotiki-fili-ton-paidion/
https://www.apa.org/members/content/robot-companion
https://medicalfuturist.com/the-top-12-social-companion-robots/